پروین اعتصامی با نام اصلی رخشنده اعتصامی متولد بیست و پنجم اسفند ماه 1285 در شهر تبریز است. پدر او یوسف اعتصامی آشتیانی معروف به اعتصام الملک ( نویسنده و مترجم ) از مردان بزرگ و نامی مشهور اواخر دوره قاجار بوده است.از پروین اعتصامی با عنوان «مشهورترین شاعر زن ایران» یاد میشود.
در کودکی به تهران نقل مکان کردند. او با پسر عمویش فضل الله اعتصامی ازدواج کرد ولی این ازدواج ناموفق بود و پس از دو ماه و نیم از هم جدا شدند. پروین اعتصامی در سال 1320 به علت بیماری حصبه درگذشت و در شهر مقدس قم به خاک سپرده شد.
دیوان پروین اعتصامی شامل 238 قطعه شعر میباشد که از آن میان 65 قطعه به صورت مناظره است. اشعار پروین اعتصامی بیشتر در قالب قطعات ادبی است که مضامین اجتماعی را با دیدهی انتقادی به تصویر کشیدهاست.
اشعار پروین اعتصامی
ای گل، تو ز جمعیت گلزار، چه دیدی
جز سرزنش و بد سری خار، چه دیدی
ای لعل دل افروز، تو با اینهمه پرتو
جز مشتری سفله، ببازار چه دیدی
رفتی به چمن، لیک قفس گشت نصیبت
غیر از قفس، ای مرغ گرفتار، چه دیدی
[dropcap][/dropcap]
اشعار پروین اعتصامی
ای دل، اول قدم نیکدلان
با بد و نیک جهان، ساختن است
صفت پیشروان ره عقل
آز را پشت سر انداختن است
ای که با چرخ همی بازی نرد
بردن اینجا، همه را باختن است
دل ویرانه عمارت کردن
خوشتر از کاخ برافراختن است
[dropcap][/dropcap]
شعرهای پروین اعتصامی
خلاصه شعری كه پروين برای سنگ مزار خود سروده است:
اين که خاک سيهش بالين است
اختر چرخ ادب پروين است
گر چه جز تلخي از ايام نديد
هر چه خواهي سخنش شيرين است
صاحب آن همه گفتار امروز
سائل فاتحه و ياسين است
آدمي هر چه توانگر باشد
چون بدين نقطه رسد مسکين است
[dropcap][/dropcap]
دیوان پروین اعتصامی
گل سرخ، روزی ز گرما فسردفروزنده خورشید، رنگش ببرد
در آن دم که پژمرد و بیمار گشتیکی ابر خرد، از سرش میگذشت
چو گل دید آن ابر را رهسپاربرآورد فریاد و شد بیقرار
که، ای روح بخشنده، لختی درنگمرا برد بی آبی از چهر، رنگ
مرا بود دشمن، فروزنده مهروگر نه چرا کاست رنگم ز چهر؟
همه زیورم را به یک بار بردبجورم ز دامان گلزار برد
همان جامهای را که دیروز دوخت در آتش درافکند امروز و سوخت